De geheimen van Irpinia, het Bourgogne van Italië

Het Bourgogne van Italië. Zo wordt Irpinia ook wel genoemd. Een relatief onbekende wijnstreek waar ontzettend veel gebeurt. In deze blog ontrafelen we de geheimen van dit vinologische en gastronomische gebied.

Op een uurtje landinwaarts rijden vanaf Napels ligt Irpinia. Een heuvelachtig gebied met prachtig klinkende dorpsnamen als Grottolella, Montefredane en Ponte dei Anti. Een gebied waar al eeuwenlang wijn wordt gemaakt.

Door sommigen wijnjournalisten wordt Irpinia wel eens omschreven als het Bourgogne van Italië. In eerste instantie begrijpen we deze stelling, omdat in beide gebieden zowel klimaat als bodemsamenstelling en druivensoorten aanwezig zijn voor het produceren van kwaliteitswijnen. Minerale wijnen met structuur en een hoge zuurgraad.

Verschillende smaakbelevingen
Maar al reizende door het gebied, vele proeverijen en lange intensieve gesprekken met verschillende producenten en deskundigen, komen kenners tot de conclusie dat zowel Irpinia als Bourgogne totaal verschillend zijn en hiermee hun eigen identiteit tekort wordt gedaan. Ze hebben beide hun eigen klimaat, terroir, druiven, productiemethoden en brengen daardoor wijnen voort met verschillende karakters en smaakbelevingen.

Drieduizend jaar geleden legde de Etrusken en de Grieken de basis voor de wijnbouw in Irpinia. De Romeinen brachten de wijnbouw verder tot grote bloei. Na het de vorming van het Koningrijk Italië in 1861 is door armoede in het zuiden de wijnbouw in verval geraakt en worden sinds ongeveer 30 jaar geleden weer kwaliteitswijnen gemaakt.

In Bourgogne was er sprake van serieuze wijnbouw rond het 910, deze werd aangelegd door de benedictijnen monniken van de abdij van Cluny in Mâconnais. Bourgogne heeft inmiddels ruim 400 jaar aaneengesloten ervaring in het produceren van kwaliteitswijnen, een naam opgebouwd en zijn beroemd over de hele wereld.

Kwaliteitsaspect
Ondanks het realiseren van excellente wijnen is het voor het wijngebied Irpinia een bijna onmogelijke opgave om de beroemdheid van Bourgogne te evenaren. Aan de kwaliteit van de wijnen zal het dus niet liggen. Wellicht is het kwaliteitsaspect wat de vergelijking rechtvaardigt?

De combinatie van het ideale klimaat in Irpinia (grote verschillen tussen dag- en nachttemperatuur, genoemd; Escursione Termica), de bodem, de bijzondere autochtone druivenrassen en de productiemethoden is de sleutel tot het verkrijgen van kwaliteitswijnen met een eigen identiteit en karakter.

Irpinia heeft drie DOCG-wijnen. Fiano Di Avellino DOCG, Greco Di Tufo DOCG en de Taurasi DOCG. Er wordt gewerkt met de druifsoorten Fiano (witte wijn), Greco (witte wijn) en Aglianico (rode wijn).

Enkele voorbeelden van wijnverrassingen uit Irpinia

Fiano Di Avellino DOCG
Behoort tot de beste witte wijnen van Campania en van heel Italië. Een volle, zachte witte wijn, prachtige zuren en complexe aroma’s van meloen, perzik, citrus, hazelnoot, mineralen en aanhouden afdronk. Deze wijn is geschikt om in hout vaten te rijpen, al komt dit weinig voor.

Greco Di Tufo DOCG
Is een geurige volle witte wijn, uitermate geschikt om in houten vaten te rijpen. Prachtige aroma’s van bloemen, honing, grassig, mineralen en fruit als grapefruit, ananas. Hoog in de opwekkende zuren en vraagt om krachtigere vis en vleesgerechten als kalf en gevogelte.

Taurasi DOCG
Wordt gemaakt van de blauwe Aglianico-druif waarvan de beste rode wijnen in Campania gemaakt worden. Deze laat rijpende druif is door zijn hoge tannines en zuren een lastige druif om goede wijnen van te maken. Alleen met de beste kwaliteitsdruiven en een zorgvuldig productieproces lukt het om een wijn te maken met voldoende fruit en structuur. De wijn dient lang in te rijpen en zich verder te ontwikkelen. Daardoor lijkt de Aglianico op de Nebbiolo uit Piemonte en wordt de Taurasi ook wel de Barolo van het zuiden genoemd.

De minimale rijpingsduur is 36 maanden waarvan 12 maanden in houten vaten. De Riserva moet 48 maanden rijpen waarvan 18 maanden in houten vaten. De wijn heeft zich pas ontwikkeld tussen de 8 en 10 jaar. De smaak is dan fenomenaal en overweldigend. Complexe aroma’s van fruitige bessen en bramen, zoete specerijen, mediterrane kruiden, vanille, hout, aarde met een lange afdronk als prachtige finale. De Taurasi vraagt krachtige vleessoorten, wild met krachtige sauzen en is dan niet te evenaren.

Deze bijdrage is geschreven in samenwerking met Laurent Smedts Import, één van de vrienden van ChefsFriends.nl. Voor meer informatie over Italiaanse wijnen kun je terecht op de website van Laurent Smedts Import. Ook ‘Vrienden van…’ worden? Stuur een e-mail naar rik@chefsfriends.nl.