Schmidt Zeevis: Rotterdams icoon met landelijke bekendheid

Marcel van Breda is een oer-Rotterdammer en misschien wel daarom wordt hij in 2012 – met Jos van Vuren – eigenaar van Schmidt Zeevis. Inmiddels zijn in de Maasstad dagelijks meer dan 130 soorten (verse) vis beschikbaar. Een verhaal over risico’s nemen, het imago en de (slechte) smaak van Nederlanders.

Alleen al vanwege het pand langs de A20 in Rotterdam moet je een keer naar Schmidt Zeevis. Aan de Matlingeweg is het schip van de visspecialist de absolute blikvanger van de Spaanse Polder (en omstreken). Hoe dat schip daar is terechtgekomen, vertel ik je zo.

Sinds 2015 bedienen eigenaren Jos van Vuren (in dienst sinds 1987) en Marcel van Breda (in dienst sinds 1980) consumenten en professionals op deze plek. Een locatie die logistiek alles mee heeft. De snelweg is om de hoek, voor de deur liggen parkeerplaatsen en het pand heeft een oppervlakte van 20.000 vierkante meter (het dubbele van dat wat de wens was).

Visje en een flesje

En toch zorgt die verhuizing tien jaar geleden voor nogal wat verbaasde reacties. Om dat te begrijpen, moet je wat meer weten over de status van het bedrijf in de stad, waarin het in 1908 het levenslicht ziet.

Na mijn verhuizing naar Rotterdam, op fietsafstand van de locatie aan het Vasteland, maak ik dat van redelijk dichtbij mee. Schmidt Zeevis heeft er (ook) een winkel en die is een begrip. Meerdere dagen per week hangen de mensen er met de benen uit.

Niet luxe zitjes, maar statafels vormen het decor. Geen probleem, want ook die lenen zich prima voor ‘een visje’ en – in veel gevallen – een flesje wijn. Mensen willen erbij zijn, vandaar de gefronste wenkbrauwen als Marcel en Jos aankondigen dat ze gaan verhuizen.

Corona

‘We hadden geen keus’, blikt Marcel terug op dat besluit. ‘Het was te klein geworden, we hadden alle panden in het blok al zo’n beetje geannexeerd en nog kwamen we niet weg met de ruimte. Bovendien was het logistiek een ramp voor de chauffeurs om een locatie zo dicht bij het centrum aan de voet van de Erasmusbrug te bereiken.’

Desalniettemin is het sentiment hevig. ‘Jos en ik hielden rekening met 25 procent minder omzet in de winkel.’

Met die prognose zitten ze ernaast, al gooit corona wel flinke roet in het eten. ‘Dáár heb ik wakker van gelegen’, bekent de directeur en eigenaar. ‘Ook vanwege de lasten voor de winkel, maar dat is zo’n 10 procent van de omzet, maar vooral vanwege het feit dat er geen horecazaak meer open was en we dus geen bestellingen meer hadden. En de nasleep laat zich nog steeds gelden in de branche, het was en is erg heftig, en tegelijkertijd realiseer ik met dat er nog veel meer bloed had kunnen vloeien.’

Snoepwinkel

Terug naar de leuke dingen! De ‘nieuwe’ winkel bijvoorbeeld. Een snoepwinkel, maar dan gevuld met producten uit het water. Als ik op deze dinsdag in augustus mijn auto het terrein opdraai, zijn nog een paar parkeerplekken beschikbaar. Omdat het weer goed is, is voor de deur een terras gemaakt.

Binnen is het nog drukker. Marcel staat achter een van de counters, waar hij in gesprek is met klanten. En ook als we op weg zijn naar boven, naar de kantoren, schudt hij handen en vraagt hij mensen of het allemaal naar wens is. De directeur ten voeten uit. ‘Jos doet de administratieve zaken, zodat ik me kan bezighouden met – de verkoop van – vis.’

Koninklijk

Niet gek als jij je bedenkt dat Marcel negentien jaar is als hij in dienst komt van Schmidt Zeevis, en dat hij op achthonderd meter van het huidige pand is geboren. Hij begint in de winkel, wordt al snel chauffeur, kiest daarna voor de functie van visverkoper en groeit door tot expeditiechef.

En nu is hij dus één van de eigenaren van het bedrijf, dat in 1908 het levenslicht ziet, maar sinds 1916 een winkel is. Oprichter oma (Johanna) Schmidt start met de verkoop van vis vanuit een kar en opent in 1916 onder de naam Schmidt Zeevischhandel aan de Scheepstimmermanslaan.

Die inschrijving in de Kamer van Koophandel is het startpunt voor de benoeming tot hofleverancier in 2016, hetgeen betekent dat Schmidt Zeevis koninklijk is. Marcel laat me trots de twee dikke boekwerken zien die daarvoor nodig zijn geweest.

Overname

Haar kleinzoon Hans maakt de onderneming tot wat deze nu is (hij overlijdt in september 2023 op 87-jarige leeftijd). In 2000 verkoopt hij het bedrijf aan de Kennemer Visgroep van de Rotterdamse familie Hoogtwegt.

Als eigenaar Hans Hoogtwegt, voor wie de overname van Schmidt Zeevis een persoonlijk doel was, plotseling overlijdt, weet de directie niet goed wat het aan moet met de ondernemingen in de portefeuille die geen relatie hebben met de corebusiness, namelijk melkpoeder.

Marcel en Jos ruiken hun kansen. ‘Cees Veerman, ooit minister van Landbouw, werd onze contactpersoon’, blikt Marcel terug. ‘We mochten op een maandagmorgen om 11.00 uur bij hem op bezoek komen en hij vertelde ons dat er een mogelijke koper was en dat hij graag wilde dat wij mee zouden gaan. Hij had er zelfs een zak met geld voor over.’

Voor de twee is dat echter geen optie. ‘Wij wilden de zaak kopen. Daar was geen rekening mee gehouden, maar uiteindelijk hebben we op het juiste moment de juiste mensen gesproken en konden we een deal maken. We hadden de absolute overtuiging dat we hiermee voorkwamen dat de naam Schmidt zou verdwijnen.’

Schip

En dus zijn Jos en Marcel sinds 2012 de trotse eigenaren van een Rotterdams icoon met – inmiddels – landelijke bekendheid. Met een trekpleister als onderkomen. Ook al zo’n mooi verhaal, want niet iedere ondernemer investeert in tijden van economische crisis miljoenen euro’s in een nieuwe locatie.

Marcel daarover: ‘De gemeente wilde de beschikbare ruimte eigenlijk splitten, maar wij wilden geen buren. Daardoor verdubbelde de oppervlakte. In gesprekken met de gemeente hoorden we dat 10 procent van de bouw beschikbaar moest zijn voor waterberging.’

Dat is nodig omdat het grondwater niet weg kan als de grond geschikt wordt gemaakt voor bouw. ‘Er moest dus een sloot omheen’, vertelt Marcel. ‘En toen opperde de architect dat we er dan net zo goed een schip van konden maken.’

Marcel gaat met dit plan naar Aboutaleb, die dan net is gestart als burgemeester van Rotterdam. ‘Een van zijn eerste taken was een upgrade van de Spaanse Polder en ik wist dat. We spraken af dat de gemeente de waterafvoer zou regelen en dat wij dan veertienduizend meter extra kochten.’

Nederlanders en vis

Vanuit dat pand worden dagelijks 133 soorten vis verwerkt voor horeca, ship chandlers, cruiseschepen en groothandels. Daarnaast is er de export en zijn er een winkel en een webwinkel voor consumenten.

Die consument die gelukkig steeds meer en betere vis eet. ‘Ik at vroeger nooit vis’, aldus Marcel. ‘Wij hadden geen markt in onze buurt en dus waren we een vleesgezin.’

En dat in het land dat ooit de grootste visservloot van Europa had, gaat de directeur verder. ‘Nederlanders eten per hoofd van de bevolking de minste vis. Enerzijds omdat we zuinig zijn, maar ook omdat we vis niet altijd associëren met kwaliteit. Oude vis werd lange tijd ingevroren om er kibbeling van te maken. Tussen je vierde en achtste jaar heb je in de meeste gevallen je eerste kennismaking met vis. Als je dan kibbeling krijgt die niet te eten is…’

Wat de boer niet kent…

Gelukkig is er in dat opzicht veel veranderd, al blijft volgens hem het credo ‘wat de boer niet kent..’ wel van toepassing. ‘Zalm en tonijn zijn populair, rode mul en rode poon worden daarentegen bijvoorbeeld minder gegeten. Al is er in alle gevallen helemaal niets mis met een keuze als de kwaliteit goed is.’

Hoe kijkt hij aan tegen de opkomst van kweekvis? ‘In 1980 hadden we één gekweekte vis, dat was forel. Nu neemt dat snel toe, het is mooi om te kunnen constateren dat de kwaliteit steeds beter wordt. Al is het wel zo dat je het verschilt ontdekt als je goed kunt proeven.’

MSC-certificering

Vanwege alle ontwikkelingen op het gebied van vegetarisch en veganistisch eten is duurzaamheid voor Schmidt Zeevis misschien wel extra belangrijk. In Rotterdam zorgen ze er (daarom) voor dat de vis komt van de beste vissers en dat vis alleen wordt aangeboden in het seizoen. ‘Alles is MSC-gecertificeerd en we hebben onze eigen viskalender.’

Het verrast mij niet dat Marcel voorstander is van openheid en eerlijkheid. Je bent Rotterdammer of je bent het niet… ‘Het is belangrijk dat op het gebied van consumentenvoorlichting wordt gezegd wat het is. Alles wordt transparanter en het is aan ons om een balans te vinden tussen duurzaamheid en het feit dat wij een commercieel bedrijf zijn. De overheid moet er zijn voor de regels. Geen paling? Dan iedereen geen paling. Dan kan het de visstand helpen en is iedereen daar bij gebaat.’

ChefsFriends wordt mede mogelijk gemaakt door ‘De vrienden van…’: Kesbeke Fijne Tafelzuren, Kaasfort Amsterdam, Chaîne des Rôtisseurs, Nice to Meat, Schmidt Zeevis, la Fève chocolade en desserts, Grape ‘N’ Green, Mr. Henry’s 0,00%, De WijnGoeroe en R & R media en advies. Ook vriend worden? Stuur een e-mail naar richard@chefsfriends.nl of rik@chefsfriends.nl.