Opslag en onderhoud koelkast en vriezer: zo doe je dat!

De winterdagen zijn de ideale gelegenheid om je koelkast en vriezer een grondige schoonmaakbeurt te geven. Profiteer van de vriestemperaturen om je voedingsmiddelen buiten te bewaren, en met deze tips van expert Paul Duijnstee pak je dit bovendien op een voedselveilige manier aan.

Het advies is om je vriezer om de zes maanden een schoonmaakbeurt te geven, omdat ingevroren producten niet langer dan drie tot zes maanden kunnen worden bewaard. Daarna verliezen ze niet alleen hun specifieke smaak, maar ook de kwaliteit van de structuur – denk aan mondbeleving – is niet meer zoals op het moment van invriezen.

Het is dus ook nog eens dé uitgelezen gelegenheid om te checken hoelang de producten al in je vriezer zitten.

De temperatuur van je vriezer ligt onder de -18°C. Als je wilt profiteren van de winterkoude, kiest je voor schoonmaak als de temperatuur minstens onder het vriespunt daalt. Diepvriesproducten mogen namelijk zeker niet ontdooien in de tijd dat ze buiten worden bewaard.

Zo ga je te werk

• Leg diepvriesproducten enkel buiten wanneer de temperatuur onder het vriespunt ligt, zodat ze niet (snel) ontdooien.
• Maak in de zomer gebruik van koelelementen, zodat de koude bewaard blijft.
• Houd de tijd in de gaten; je kunt ingevroren producten niet uren uit de diepvries houden.
• Na het schoonmaken van je vriezer kijk je of de voeding van binnen nog hard is.
• Diepvriesproducten die toch tekenen van ontdooiing vertonen (bijvoorbeeld doordat je het product gemakkelijk kunt indrukken), moet je verder ontdooien, ​bereiden (door verhitten) en opeten.
• Zorg ervoor dat het schoonmaken op een hygiënische manier verloopt. Plaats de producten in schone bakken en zet ze niet rechtstreeks op de grond in het gras, maar afgedekt op een tafel. Liefst in de schaduw en zeker niet in directe zonneschijn. Op die manier bescherm je je voeding tegen ongedierte en insecten, vogels, katten of andere ongewenste bezoekers.
• Bij extra zware ijsvorming kun je een pan met heet water in de koelkast of vriezer plaatsen om het ontdooien te versnellen.

Vriezer slim inrichten

• Wil je producten en kliekjes in de vriezer bewaren, voorzie ze dan van een label met productnaam en een datum van aanmaak of invriesdatum.
• Plaats nooit warme producten in je vriezer.
• Verpak alle producten. Bijvoorbeeld vijf biefstukken apart in een boterhamzakje en vervolgens alle in een pedaalemmerzak of diepvrieszak voorzien van een label/etiket.
• Wat staat er op een label: productnaam, de naam waar/bij wie je het gekocht hebt, datum van aankoop, datum van bereiding en datum tot wanneer je het wilt gebruiken: hanteer een periode van maximaal drie tot zes maanden.
• Verpak je aangekochte slagersproducten bij thuiskomst meteen per stuk in boterhamzakjes en vervolgens in diepvries- of pedaalemmerzakken.

Koelkast slim inrichten

• Advies voor koelkasttemperatuur: zomer +3°C à +4°C en winter +4°C à 5°C.
• Zet vlees en vis op de onderste plank in een bak of schaal (afgedekt met transparant folie) en check of er geen druip- of lekvocht kan aflopen in verband met kruisbesmetting;
• Veel boodschappen op te bergen? Zet dan tijdelijk de temperatuur een graadje hoger!
• Bij te weinig ruimte zet je frisdranken op het balkon of in de tuin.
• Haal bederfelijke etenswaren zoals vlees en vis pas vlak voor gebruik uit de koelkast.
• Bewaar groenten en bederfelijk fruit in de groentelade.
• Bewaar beleg en kaas in boterhamzakjes of een pedaalemmerzak, zodat overdracht van geurtjes geen kans krijgt.
• Laat producten (kliekjes) goed afkoelen en zet ze goed afgedekt binnen twee uur in de koelkast.
• Bewaar eieren altijd in de koelkast.
• Hanteer het fifo-principe (first in – first out): oude producten vooraan en nieuwe achterin.
• Wat staat er op een label: productnaam, de naam waar/bij wie je het gekocht hebt of die het gemaakt heeft, datum van aankoop, datum van bereiding en datum tot wanneer je het wilt gebruiken: hanteer maximaal twee tot drie dagen.
• Plaats nooit warme producten in je koelkast.
• Achter in je koelkast tegen het cool-board is de koudste plek.
• Probeer zoveel als mogelijk handcontact op producten als beleg/kaas te vermijden: handbacteriën vermenigvuldigen zich razendsnel tot schimmels.
• Zelf verpak ik altijd en meteen slagerswaren en kaas over in boterhamzakjes.

Koelkasttemperatuur
De temperatuur in een koelkast is niet overal gelijk. Warme lucht stijgt en koude lucht daalt. De koudste zone is dus onderaan, net boven de groentenbak.

Daar horen de dingen die het snelst bederven. Bovenaan plaats je wat langer goed blijft. Richtlijn: koelkasttemperatuur maximaal 7°C en minimaal 2°C.

Temperatuurzones
Er zijn vier temperatuurzones. In elke zone horen andere producten:

• Bovenste schappen (4-6°C): restjes, geopende potten, room, eieren en kaas, gebak, soep en kleine drankflessen.
• Onderste schap (0-4°C): afgedekt vlees, vis en charcuterie.
• Groente- en fruitbakken (4-6°C): dat is duidelijk.
• Koelkastdeur met klep (6-8°C): boter, kaas, sauspotjes, melk, grote drankflessen en knijptubes.

Handige linkjes en weetjes

• voedingscentrum.nl/veiligefeestdagen
• voedingscentrum.nl/bewaartips
• Voor vruchtgroenten zoals tomaten, paprika’s, courgettes en aubergines is de koelkast te koud. Je bewaart ze beter op een koele, donkere en goed verluchte plaats zoals de kelder of een koele berging. In de koelkast worden vruchtgroenten slap en waterig.

Deze bijdrage is geschreven in samenwerking met Paul Duijnstee, één van de vrienden van ChefsFriends. Voor meer informatie over het juist doen van de afwas en het bestellen van de juiste producten, kun je terecht op de website van Info Food Labels & OnlinePrint. Ook ‘Vrienden van…’ worden? Stuur een e-mail naar rik@chefsfriends.nl.