De rivierkreeft: dreigende plaag én culinaire lekkernij

Rivierkreeften dreigen een plaag te worden in Nederland. Omdat ze weinig natuurlijke vijanden hebben en ze zich snel voortplanten, neemt het aantal rap toe. Als consument kunnen we helpen dit te voorkomen: door ze vaker te eten. ‘Het is een culinaire lekkernij, die ook nog eens enorm veelzijdig is.’

Nederland heeft de grootste dichtheid van uitheemse rivierkreeften in Europa, zo laat Marja Reitsma ons weten als we haar bellen om het te hebben over rivierkreeft.

Reitsma Seafood
Zo af en toe komen we ze tegen op een menukaart in een restaurant, maar zelf weten we er nog niet zoveel over. Ja, dat ze in ons land op grote schaal voorkomen en dat ze lekker zijn. En dus gaan we in gesprek met de eigenaar van Reitsma Seafood, tevens ‘vriend van…’ ChefsFriends.

Veel smaak
Marja is enthousiast over de veelzijdigheid. ‘Heerlijk in een soep bijvoorbeeld. Kook de rivierkreeften in een bouillon en voeg daar vis aan toe. Na het pellen doe je de rivierkreeften weer in de pan. De schillen zijn goed bruikbaar, omdat ze zorgen voor veel smaak.’

Grillen of frituren
Gefrituurd zijn ze eveneens heerlijk. Of op de grillplaat (van de barbecue). ‘Zoals je dat ook doet met gamba’s. Neem een kilo rivierkreeft en draai ze een paar keer om. Besprenkel ze met sojasaus, serveer ze in een bakje met wat prikkertjes en je hebt smakelijke tapas.’

Tip: het darmkanaal van de rivierkreeft moet je verwijderen, voordat je deze gaat eten. Dat kan na het pellen. Het gaat om het zwarte lijntje dat je ziet.

Mayonaise
Ook lekker: op Franse wijze. ‘Voeg een klein beetje witte wijn toe tijdens het koken en eet ze als een langoustine. Haal de kop eraf en doop ze in de mayonaise.

In Amerika is het heel populair in combinatie met een IPA-bier. Sauzen, brood en gepofte aardappels erbij en genieten maar. De schillen gooi je op tafel. Fan van pasta? Bereid dit dan op dezelfde manier als vongole.’

Voortplanten
Rivierkreeften planten zich snel voort en hebben nauwelijks natuurlijke vijanden. ‘Ze leggen twee keer per jaar zo’n tweehonderd eitjes, die eigenlijk allemaal uitkomen. Ze knippen waterplantjes kapot en dat betekent minder zuurstof in het water, ze zijn een gevaar voor veel flora en fauna en zorgen ervoor dat de zijkanten van dijken minder stabiel worden.

Inheems
Volgens Marja hebben we in Nederland een inheemse soort, maar daarover wordt geheimzinnig gedaan. ‘Ze leven ergens in de buurt van Arnhem, maar meer informatie wordt er niet gegeven. Waarschijnlijk om te voorkomen dat ze uitsterven. Ook omdat deze amper te kweken zijn.’

Tip: kies je niet voor ingevroren rivierkreeften, dan betekent dit dat ze nog leven als je ze koopt. Je kunt ze dan in de koeling bewaren onder een natte doek tot het moment van bereiden. Vind je het vervelend om ze te bereiden als ze bewegen, stop ze dan in de diepvries. De beestjes vallen dan in slaap. In dat geval is het wel belangrijk dat je niet te lang wacht met het bereiden als ze uit de vriezer komen, omdat de rivierkreeften anders ontwaken.

Amerikaans
De grootste ‘plagen’ in ons land zijn de rode en gevlekte Amerikaanse rivierkreeften. ‘Die zijn met schepen en vakantieverkeer meegekomen of via rivieren in Nederland terechtgekomen. Als er dan ergens één in de natuur terechtkomt, dan gaat het snel.’

Onderzoek
Niet gek dus dat de Wageningen Universiteit onderzoek doet. Deze culinaire lekkernij dreigt een plaag te worden. Allemaal aan de rivierkreeft dus, lijkt mij een goed advies. ‘Maar we mogen ze niet zelf vangen’, waarschuwt Marja. ‘Er zijn in Nederland zo’n dertig vissers die jaarlijks 30 ton weghalen.’

Pellen
Hoe kan het dat we ze nog zo weinig eten? Marja: ‘Goede vraag. Wellicht vanwege de onbekendheid, maar ook de prijs zal een rol spelen. Voor een kilo betaal je toch al snel 12,50 euro en dat is de hoeveelheid die je nodig hebt per persoon. En veel daarvan wordt ook nog eens weggegooid, omdat je ze moet pellen.’

Tip: als je rivierkreeften gaat koken, stop deze dan direct in kokend water. Gebruik geen koud water dat je vervolgens op het fornuis aan de kook brengt.

Witte wijn
Als begeleider kiest Marja voor een witte wijn. ‘Maak je een heel zware soep, dan zou je kunnen kiezen voor een gekoelde rode wijn. Wat ik zelf lekker vind, is een tripple-bier. Dat is vaak een beetje zuurder en frisser, en dat gaat goed samen met de aardse toon van de rivierkreeft.’

Liever geen alcohol? Kies dan voor bruisend mineraalwater met een schijfje citroen. ‘Dat heeft een zuurtje en frisheid.’

Deze bijdrage is geschreven in samenwerking met Reitsma Seafood, één van de vrienden van ChefsFriends. Voor het bestellen van rivierkreeften, kun je terecht op de website van Reitsma Seafood. Ook ‘Vrienden van…’ worden? Stuur een e-mail naar rik@chefsfriends.nl.