Expertblog

De bewogen geschiedenis van de kaviaarhandel

Expertblog – In het voorjaar van 1999 kreeg ik een telefoontje van mijn oom Bijan met de vraag of ik geïnteresseerd was kaviaar te importeren naar Nederland. Kaviaar? Interessant! Gelijk kreeg ik een flashback naar mijn kinderjaren aan de Kaspische kust waar we elk jaar met ons grote gezin erg leuke vakanties hadden gevierd.

Mooie jaren en mooie herinneringen. Ik had al bewust besloten dat ik op geen enkele wijze in de richting van mijn studie (management in de gezondheidszorg aan de Erasmus universiteit) wilde gaan werken.

Bovendien had ik van een goede vriend van de familie, die de Belgische markt voorzag van Iraanse kaviaar onder de naam “La Maison du Caviar”, vernomen hoe interessant de kaviaar business was.

Teheran
Na een bezoek gebracht te hebben aan het Iraanse staatsbedrijf “Shilat Trading” Corporation in Teheran, is het balletje gaan rollen… of beter gezegd de kaviaar. Het waren spannende tijden. Een nieuwe wereld ging voor mij open en tevens was dit het begin van een nieuw avontuur.

Ik, als een trotse Iraniër met een zeer exclusief product in mijn handen, was een graag geziene gast op vele evenementen en partijen. Ik probeerde alles anders te doen dan de bestaande aanbieders op de Nederlandse markt. Waar het mij vooral om ging, was om alles beter te doen.

Passie
Het ging immers om een zeer delicaat product met een magische uitstraling. Het kon mij niet perfect genoeg zijn. Het was een gedreven combinatie van trots en inzet en dit maakte het meer dan de moeite waard ondanks de investeringen die hierbij gemoeid waren. Dit deed ik met volledige passie.

Ik deed dit alles met passie. Langzaam maar zeker kreeg ik steeds meer inzicht in de donkere kanten van de kaviaarhandel. Hier heb ik mij met veel energie op gestort. De Nederlandse markt was erg rommelig. Een paar zeer diverse categorieën aanbieders van kaviaar waren namelijk actief:

• Twee officiële aanbieders met een aantal jaren voorsprong op mij en daardoor goed ingeburgerd

• Gelukzoekers waaronder een ex-medewerker van mijn eigen bedrijf die uit een keukenkoelkast de markt betrad

• Kaviaarwinkeltjes die op hun site spraken over leveringen aan alle 5-sterrenhotels en luchtvaartmaatschappijen van Europa.

• Leveranciers van onder andere truffels en delicatessen die een naam hadden opgebouwd binnen de Nederlandse horeca maar met een zeer dubieuze kaviaarhandel ernaast deden. Dus semi-illegaal bezig waren.

• De Russen en Polen die met een tas vol met blikken kaviaar langs de restaurants liepen

• Piloten die vlogen op de routes Teheran en Moscow hadden een leuk extra handeltje in kaviaar

• Zakenmannen die vaak in het Kaspische Zee gebied moesten zijn en dan barterdeals maakten met restaurants. Kaviaar in ruil voor wining en dining.

Wilde steur
Toen pas begon ik me te realiseren dat veel oneerlijke concurrenten de krenten uit de pap probeerden te halen. Hoe harder ik werkte, des te meer ik investeerde om de markt hierover in te lichten. De markt behoorde zich te realiseren dat het slecht ging met de wilde steur, heel slecht zelfs.

De steur werd met uitsterven bedreigd door deze enorme misstanden. Deze enorme misstanden vormden een serieuze bedreiging die het uitsterven van de steur tot gevolg zal hebben. Of door deze enorme misstanden werd de steur met uitsterven bedreigd!

Oneerlijke concurrentie
De toekomstige kaviaarvoorraad in de Kaspische Zee werd door oneerlijke concurrentie tenietgedaan en dit voelde als een doorn in mijn oog. Het bleef mij bezighouden, omdat ik de toekomst van dit prachtige product steeds somberder begon in te zien.

Ik sprak een aantal van deze leveranciers hierop aan maar kreeg dan onmiddellijk te horen dat het ze niets kon schelen zolang ze maar geld konden verdienen aan kaviaar.

De kaviaar werd opgenomen door CITES (Convention on International Trade in Endangered Species of wild flora and fauna) en werd een beschermd product zoals bijvoorbeeld ivoor en krokodil. Elk blik moest worden voorzien van allerlei codes en batch nummers. De officiële handel was goed gereguleerd en werd gelukkig streng gecontroleerd.

Foute handelaren
Maar de onofficiële en/of illegale handel, absoluut niet! Wereldwijd en met name in de VS werden een behoorlijk aantal foute handelaren aangepakt. De Nederlandse autoriteiten waren hier helaas toen nog helemaal niet mee bezig.

Het was inmiddels 2005 en ik bracht een bezoek aan de “Sturgeon Symposium” in Ramsar, Iran. Ik nam Jan van Lissum (Wine & Food Association) en Guido Nijssen (hoofdredacteur van Lekker) mee.

De boodschap op dit symposium, waar vele internationale wetenschappers en onderzoekers op het gebied van steur en kaviaar aanwezig waren, was luid en duidelijk. Wijzend naar de prachtige Kaspische Zee vertelden ze dat het helaas afgelopen was met de steur, dankzij de overbevissing en de illegale handel en dat de enige toekomst ligt in het kweken van de steur wat zeker 6 tot 12 jaar gaat duren totdat er geoogst kon worden.

Samen met een aantal collega-importeurs uit Europa besloten we ter plekke ons te gaan richten op het kweken van kaviaar aan de Kaspische kust in het Kaspische zeewater. Eenmaal terug in Nederland en dankzij mijn goede vrienden Jan en Guido die allebei een breed publiek in de horeca konden aanspreken, werd de belabberde situatie met de wilde kaviaar onder aandacht gebracht.

Kaviaarboeven
Dit was absoluut niet genoeg. Hoe minder officiële/legale kaviaar werd geproduceerd, des te hoger werden de prijzen. Hierdoor bleek het nóg lucratiever voor de kaviaarboeven om de illegale handel in stand te houden. Het bleek veel hardnekkiger dan ik het me ooit had kunnen voorstellen.

Ik maakte een afspraak met een zeer gerenommeerde strafrechtadvocaat die van dit soort kwesties goed op de hoogte was en liet mij adviseren hoe ik hiermee moest omgaan. Of het mogelijk was om deze vorm van illegale handel en oneerlijke concurrentie te stoppen?

Officier van Justitie
Na vele pogingen kreeg deze advocaat een Officier van Justitie zover om naar dit dossier te kijken. Het openbaar ministerie bleek gelukkig vastberaden om dit dossier serieus aandacht te schenken. Op een afstand volgde ik de stappen en was blij dat de veroorzakers van de teleurgang van de wilde kaviaar eindelijk werden aangepakt.

De zaak PLATINA I begon vorm te krijgen. Er werden invallen gedaan bij een kaviaarwinkel in Scheveningen waar tientallen kilo’s illegale en niet voor consumptie geschikte kaviaar in beslag werden genomen. Het dossier van deze zaak telde 1000 pagina’s (!) aan verklaringen, rapporten en foto’s van bedorven blikken.

Veroordeling
De eigenaar van de Scheveningse eenmanszaak werd veroordeeld voor onder andere valsheid in geschrifte, overtreding van de wet flora en fauna en kreeg een gevangenisstraf van 6 maanden.

In PLATINA II zijn een aantal bedrijven uit de regio Maastricht veroordeeld tot wederom 6 maanden gevangenisstraf en geldboetes. Gezien de lange tijdsduur van dit onderzoek, mijn steeds drukker wordende agenda en mijn verplichtingen aan onze kweekfarm heb ik weinig tijd gehad om een en ander nader te kunnen volgen.

Achteraf blijkt het helaas mosterd na de maaltijd te zijn geweest omdat alle betrokkenen in de PLATINA I en II zelfs tijdens en na de onderzoeken zijn blijven doorgaan met hun handeltjes. Juist misschien om de schade van de ontnomen (illegale-) handel nog in te halen?

Grote stappen gezet
“De kaviaar crimineel” die zoals elke crimineel kiest voor eigen gewin boven een ambacht wat op deze wijze geheel vernietigd gaat worden. Kortom men trekt zich weinig van de veroordelingen aan. De veroordeelde kaviaar crimineel van PLATINA I is zelfs zover gegaan om een aantal prominenten uit de horeca als ambassadeurs aan te wijzen en deze mensen voor zijn karretje te spannen.

Ondanks het feit dat er nog altijd een aantal zeer serieuze chefs in Nederland zijn die willens en wetens hebben bijgedragen en nog steeds bijdragen aan dit soort “mooie ambachten” verwoestende en criminele praktijken, vind ik dat we in Nederland eindelijk een grote stap hebben gezet en een statement richting dit soort criminaliteit hebben afgegeven.

Kaviaarliefhebber
Aangezien de kaviaarcriminelen nog altijd niets hebben geleerd van deze serieuze aanpak door het openbaar ministerie, heb ik mijn hoop nu gevestigd op het geweten van de liefhebbers van dit prachtig mooie product.

Beste kaviaarliefhebber, wees kritisch naar uw leverancier en vraag naar de achtergrond van wat u wordt aangeboden. Steun op deze wijze het voortbestaan van de steur, de kaviaar en de kweekfarms in de strijd om de illegale handel een halt toe te roepen.

Ashkan Mossafaian

Ashkan Mossafaian is eigenaar van House of Caviar & Fine Food en vertelt over zijn fascinatie voor kaviaar.

www.houseofcaviar.nl | a.mossafaian@houseofcaviar.nl 

Vorig artikel

5 Jaar Astridentherese.nl met jubileumproeverij bij Kesbeke

Volgend artikel

Bilderberg renoveert Résidence Groot Heideborgh en Hotel ‘t Speulderbos

De auteur

Ashkan Mossafaian

Ashkan Mossafaian